12 januari 2022
Nieuw Elan in de Kraakbeweging! Afgelopen najaar kraakte leden van actiegroep pak mokum terug voormalig Hotel Marnix aan de Marnix straat. In deze aflevering spraken we met Stadshistoricus Tim Verlaan en Charlie van actiegroep Pak Mokum terug over het hoe en waarom van kraken en of er voor kraken nog wel toekomst is in de moderne stad. Daar bleek onder andere de Amerikaanse filosoof Marshall Berman heet en ander over te vinden.
Dossier: Los
9 mei 2021
Misschien ken je woorden zoals ‘hijsbakkie’ en ‘muurprop’ wel, en het mag geen verrassing zijn dat de Zuid-Afrikaanse taal innig is verweven met de koloniale geschiedenis van het gebied. Maar wat betekent dit voor het gebruik van de taal, de literatuur en de identiteit van de Afrikaners? En bestaat er een toekomst voor deze taal in het moderne Zuid-Afrika na de apartheid? Dit bespreekt onze redacteur Lianne met Toni Banov, promovendus aan de Universiteit van Zagreb bij de Afdeling Neerlandistiek. Toni laat ons kennismaken met de Zuid-Afrikaanse auteur Karel Schoeman die ongehoorde stemmen laat doorklinken in zijn historische romans. En verder luisteren we vandaag in de tweede helft van de uitzending naar de reportage “Zuid-Afrika aan de gracht” over het Zuid-Afrikahuis, hét cultuur en kenniscentrum van Zuid-Afrika in de lage landen. Dit sal ‘n propvol uitsending wees!
Dossier: Los
29 maart 2021
Deze uitzending gaat over recht en gedrag. Waarom houden mensen zich niet aan de wet? En hoe ontstaan valse bekentenissen? Dat zijn vragen waar het recht geen antwoord op heeft maar waarvoor we te rade moeten gaan bij de sociale wetenschappen. Lianne en Tanne gaan in gesprek met We bespreken over rechtspsycholoog Malouke Kuiper (UvA) en criminoloog Robin Kranendonk (VU en NSCR) de manier waarop de sociale wetenschappen kunnen bijdragen aan de rechtspraktijk en werpen we de vraag op waarom gedragswetenschappelijk onderzoek nog niet veel gebruikt wordt in de juridische wereld. De column komt deze week van Jouke Huijzer.
6 december 2020
Het had dit jaar moeten gebeuren, maar toch moeten we nog een jaartje wachten op de Olympische Zomerspelen in Tokio.
In deze uitzending gaat redactielid Bob Hermanns in gesprek met Ellen Maas, specialist topsport bij het Kenniscentrum Sport en Bewegen, en Meijke Linders, projectmedewerker Thermo Tokio bij TeamNL Experts. Hier zullen zij onder meer praten over wat doet een jaar uitstel doet met de voorbereidingen van Olympiërs. Daarnaast leren leren we meer over het project Thermo Tokio, wat erop gericht is om topsporters voor te bereiden op topprestaties in de zomerhitte van Tokio.
16 november 2020
Deze week ging onze redacteur Bobby Uilen in gesprek met promovendi Eva Sancho Rodriguez en Dick Zijp over ironie. Eva promoveert aan de Universiteit van Amsterdam, en onderzoekt waarom ironie als concept zo belangrijk is geworden in discussies over politieke apathie en engagement. Dick Zijp, momenteel gastonderzoeker bij de KU Leuven, schrijft zijn proefschrift over de politieke implicaties van Nederlands cabaret.
Benieuwd naar wat er mis is met Ilja Leonard Pfeijffer’s definitie van ironie en hoe we wél over ironie moeten praten, en wat onze gasten vinden van de stelling dat politici cabaretiers geworden zijn en cabaretiers politici? Druk dan meteen op afspelen om deze nieuwe aflevering van Radio Swammerdam te luisteren!
PS – Wil je meer leren over ironie? Check dan deze korte explainervideo van Eva Sancho Rodriguez over ironie: www.youtube.com/watch?v=jA1LgmRDG6w
3 maart 2020
Dat het veranderende klimaat meer natuurrampen met zich mee zal brengen hebben de meeste mensen al vaker gehoord. Maar wat voor nieuwe manieren worden er ontwikkeld om deze rampen voor te zijn? Aafke Kok en Mathijs ter Kuile spreken met Jens de Bruijn van het Instituut voor Milieuvraagstukken over zijn onderzoek en Globalfloodmonitor.com , waarmee twitterdata wordt gebruikt om overstromingen over de hele wereld te monitoren. Verder vertelt Nadia Bloemendaal, ook onderzoeker bij het IVM, over STORM, een model dat een risicofactor op tropische stormen van een gebied kan uitrekenen en geeft schrijver en wetenschapper Bart Verheggen zijn objectieve kijk op klimaatontkenning.
Dossier: Los
16 februari 2020
Social media en mobiele apps worden steeds belangrijker in het ontvangen en vormen van ons nieuwsbeeld. Maar ondoorgrondelijke algoritmes binnen deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat wij vast komen te zitten in persoonlijke filterbubbels. Mathijs ter Kuile en Lianne Hooijmans praten hierover met Felicia Löcherbach, die vertelt wat filterbubbels zijn en data gebruikt wordt om ze te vormen. Sarah Eskens legt uit welke rechten wij hebben in de digitale wereld.
Dossier: 2019 - 2020, Los
9 februari 2020
Wetenschap kan al heel complex zijn, maar in deze uitzending maken we het nog iets complexer. Want wat is complexiteit eigenlijk? En hoe zetten wetenschappers dit in om systemen of (sociale) netwerken juist te simplificeren? Daar spreken Bauke Kok en Aafke Kok over in deze uitzending. Te gast zijn Rick Quax, computationeel wetenschapper en verbonden aan het Computational Science Lab en het Institute of Advanced Studies van de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast is Jeroen Bruggeman te gast. Hij is socioloog aan de Universiteit van Amsterdam en doet onderzoek naar complexe sociale netwerken.
Dossier: 2019 - 2020, Los
27 januari 2020
De uitzending van vandaag gaat over de bewegingen die wij maken en hoe wij die bewegingen aansturen. Josta Bosma en Bauke Kok gaan in gesprek met Annike Bekius en Nick Kluf, promovendi en voormalig kamergenoten op de VU. Annike doet onderzoek bij kinderen die de hersenaandoening cerebrale parese hebben en Nick is recentelijk gepromoveerd op het valrisico van ouderen. We hebben het over spiersynergieën, botoxbehandeling bij kinderen, de kunst van het selecteren van adequate bewegingen en een veiligheidsharnas bij een stoepje afstappen.
Tessa Sparreboom leest haar column voor over vitaliteit als hoogste deugd bij 60-plussers en het seniorenreisje van Henk Krol naar Taiwan.
Dossier: Los
19 januari 2020
Computers en algoritmes hebben meer en meer invloed op ons leven, soms ongemerkt. Dat roept vragen op, en ongemak: zijn democratie en rechtvaardigheid wel gebaat bij deze automatisering? Henok en Lianne spreken daarover met neuroinformaticus Sennay Ghebreab en jurist Marlies van Eck. Zij benoemen verschillende manieren waarop AI discriminatie en ongelijkheid in de hand kan werken, maar zijn beiden ook optimistisch over de mogelijkheden van AI voor modern burgerschap.
Dossier: Los
15 december 2019
De afgelopen vijftig jaar zijn de arbeidsomstandigheden veranderd. Waar is bijvoorbeeld het vaste contract gebleven? Waarom hebben werknemers dit laten gebeuren? En welke rol speelde de werkgevers hierin? Deze vragen en meer worden beantwoord in deze uitzending van Radio Swammerdam. Te gast is politicoloog Saskia Boumans. Ze promoveert op het onderwerp ‘strategieën van werkgevers in collectieve arbeidsonderhandelingen’ bij het Amsterdam Institute for Advanced Labour Studies (AIAS). Ook historica Rosa Kösters is te gast. Zij onderzocht in haar masterscriptie de transformatie van werkvloerverhoudingen in de jaren zeventig en tachtig bij Philips en de Hoogovens, en won daarmee de scriptieprijs van de Vakbeweging. Presentatie door Lianne Hooijmans en Henok Tesfai.
Dossier: Los
9 december 2019
Nederland heeft een rijke geschiedenis als het op water aankomt, en staat wereldwijd bekend als het land dat de strijd tegen het water heeft gewonnen. Maar hoe komen wij aan dit imago en op welke manieren hebben wij de oceaan getemd? Wat speelt zich verder allemaal af onder het wateroppervlak, in dit onderwaterbos, en wat weten we hier eigenlijk over? In deze uitzending van Radio Swammerdam spreken Mathijs ter Kuile en Bauke Kok met Maarten Ouboter, werkzaam bij Waternet, over de stem van het water. Verder vertelt Harm van der Geest, assistent professor Benthische Ecologie aan de Universiteit van Amsterdam, over zijn onderzoek in het Markermeer en het publieke bewustzijn omtrent water. Snel luisteren dus!
Dossier: Los
1 december 2019
Hebben mensen getallen verzonnen of zijn we ze aan het ontdekken? Waarom begrijpen kleine kinderen niet dat vier min één drie is? En waarom begrijpt een computer het verschil tussen appels, fruit en Granny Smith niet? Laat je niet afschrikken door de wiskunde- en informatica-achtergrond van gasten Stefan Buijsman en Laura Hollink, nullen en enen zijn best begrijpelijk als je er wat langer over nadenkt. Met een oude column van Sjana Haker. Presentatie door Josta Bosma en Lianne Hooijmans.
Dossier: 2019 - 2020, Los
17 november 2019
Te gast bij Nash en Josta zijn historicus Tymen Peverelli en classicus Sean Keller. Tymen bespreekt zijn onderzoek naar stadsgeschiedenis en het ontstaan van een culturele stadsidentiteit als tegenwicht tegen de 19e eeuwse natiestaat. Sean heeft het over de Orpheus-mythe bij verschillende Latijnse auteurs. Ook is er ruimte, in een zoektocht naar bruggetjes tussen beide onderwerpen, voor enige reflectie op geschiedenisonderwijs en het hedendaagse belang van historisch besef.
Dossier: 2019 - 2020, Los
27 oktober 2019
Het antropoceen als geologisch tijdvak, de verwildering van landschappen, moedertje Shell en de verbeelding als wapen tegen klimaatontkenning ‘lite’. In deze bomvolle uitzending over klimaatverandering spreken Mathijs ter Kuile en Nash Keller met Sjoerd Kluiving, Aardwetenschapper aan de Vrije Universiteit, en Ruben Jacobs die onderzoek naar de sociologische aspecten van klimaatverandering. Naast de stikstofcrisis en de terugkeer van de wolf komen ook de ‘Green New Deal’ en de donuteconomie voorbij. En een luisteraar biedt de klimaatcritici, die vegetariërs en vliegtuigmijders niet zelden voor gek verklaren, middels een gedicht van repliek. Kortom: luisteren!
14 oktober 2019
De orde van nanometers is wel zo’n beetje de kleinste schaal waarop wetenschappers ook technologie ontwikkelen; nanotechnologie dus. Wat zijn de toepassingen van deze technologie in onze moderne wereld? En hoe kan jij daar een stem in hebben? In deze aflevering van Radio Swammerdam op Radio Salto spreken Aafke Kok en Josta Bosma met Mark Aarts over zijn promotieonderzoek bij AMOLF en vertelt Jantien Schuijer hoe speciale dialogen ons kunnen helpen de impact van nanotechnologie op onze maatschappij te begrijpen. Verder neemt Jenny Hasenack ons in haar column mee naar de wondere wereld van de nano-auto, met nano-Max Verstappen achter het stuur. Snel luisteren dus!
Dossier: Los
22 september 2019
Onze columnist Soesja van Wijgerden is te gast bij Henok en Lianne in de studio. Zij is ecoloog en werkt als projectmanager mee aan verduurzamingsprojecten in Haarlem. In de uitzending bespreekt ze de mogelijkheden die er zijn om het wonen in de stad duurzamer te maken, van zonnepanelen op het dak tot wildernis in de parken. Halverwege zet ze bovendien haar columnistenpet op, om enkele misconcepties rondom plastic uit de wereld te helpen.
Afbeelding: Industrial Ecology, CRUSCHIFORM
Dossier: Los
30 juni 2019
In de eerste uitzending van Mathijs gaat hij in gesprek met Ruslandkenner Marc Jansen, die het boek ‘De toekomst die nooit kwam’ schreef. Samen met Geertje praten ze over de Romanovs, Stalin en hoe het Rusland van nu omgaat met haar bloedige geschiedenis. Of hoe ze dat beter zou kunnen doen. De column is van Machiel Keestra, de laatste die hij als vaste columnist voordraagt.
Dossier: Los
16 juni 2019
Welke Europese lidstaat is verantwoordelijk voor welke asielzoeker? Verse redacteur Lianne en co-presentator Bauke zoeken het uit. Ze spreken met Hemme Battjes en Jeroen Doomernik. Battjes is hoogleraar Europees Migratierecht (UvA) en Doomernik migratieonderzoeker bij Politieke Wetenschappen van de Vu en levert ook een bijdrage aan een evaluatie van het Europees Asielzoekerssysteem. Het gesprek gaat over over migratie, Europa en de Dublinverordening, die bepaalt dat asielzoekers asiel moeten aanvragen in het eerste land waar ze doorheenkomen. De column is van Anna Luna Post.
Dossier: Los
29 mei 2019
‘April is the cruellest month’ dichtte T.S. Eliot. Dat had misschien te maken met de Eerste Wereldoorlog en de verscheurde psyche van de moderne mens (wie zal het zeggen?), maar in deze uitzending verkennen we een prozaïscher aspect van de wreedheid van het voorjaar: hooikoorts. Aafke praat over kelen, pollen en neuzen met Bas van Geel, universitair hoofddocent paleo-ecologie, en Wytske Fokkens, hoogleraar keel-, neus- en oorheelkunde.
Dossier: 2018 — 2019, Los