Tropische temperaturen staan voor de deur en dat betekent dat het tijd is voor de zomerstop van Radio Swammerdam. Maar voordat we uit de ether zijn, staat er een recap van seizoen 2022/2023 voor jullie klaar. Redacteuren Tanne van der Wal, Emerence Kapteijn en Thomas Verhage doken de studio in om terug te blikken op de mooiste radiomomenten van het afgelopen seizoen: van een rapportage over het NK Bommetje, tot een interview over de Amazone.

Cyborgs, zijn ze nog steeds een fantasieproject van science-fiction schrijvers, of komen ze al van de lopende band rollen? En, hoe moeten we ze nou zien, als mens, of als robot? In de studio schuiven filosoof Bouke van Balen en sci-fi-kenner Chris de Deugd aan om over deze techniekfilosofische vragen te praten. Door Tabe Bakker. Co-host: Bart Verplanke. Column door Chris de Deugd.

In deze aflevering praten we met hoogleraar economisch publiekrecht Sybe de Vries. We hebben het over wetgeving van de interne markt in de Europese Unie, hoe komt deze wetgeving tot stand en wat voor implicaties hebben deze wetten voor Europa?

Het is vandaag Pasen en om die reden staat in de uitzending van vandaag het paasverhaal centraal. Het verhaal van de dood en wederopstanding van Jezus wordt de laatste tijd vaak op een moderne manier verteld. Een bekend voorbeeld hiervan is the Passion, dat afgelopen donderdag door 2,5 miljoen mensen werd bekeken. Maar kan je het verhaal wel los zien van de historische context van die tijd? Want hoe keek men rond de jaarwisseling naar Jezus? En wat was de reden dat hij gekruisigd moest worden. Daar over spreken Thomas Verhage en Tanne van der Wal in deze uitzending met dr. Ayhan Aksu, post doctoral researcher aan de Rijksuniversiteit van Groningen.

Als sinds mensenheugenis heeft de mens een fascinatie met exotische dieren uit verre landen. Tegenwoordig kunnen we zelf op reis om dieren in het wild te zien en hebben we eindeloos veel natuurdocumentaires ter beschikking. Waarom sluiten we deze dieren dan nog steeds op in onze achtertuin? Zijn dierentuinen nog wel van deze tijd en zo ja, hoe ziet de moderne dierentuin eruit? Over deze vragen spreken Ruben Rosen Jacobson en Bart Verplanke met expert dier-mensrelaties Maarten Reesink (Uva) en universitair docent dierenwelzijn Vivian Goerlich (UU). Column door Brigit Hillenius, techniek Tanne van der Wal.

Zelfs als je maar weinig online bent valt het op: het Internet heeft een eigenzinnige cultuur, en die sijpelt langzaam het echte leven binnen. Via politiek of media, via complotten of modewoorden. Hoe zit dat? En wat voor cultuur is dat eigenlijk? En kunnen we eigenlijk nog wel van een onderscheid spreken tussen ‘echt’ en ‘Internet’? Over deze vragen spreken Tabe Bakker en Emerence Kapteijn met mediawetenschapper Daniël de Zeeuw (UvA, KU Leuven). Column door Nicole Kaandorp, techniek Bart Verplanke.

Deze week praten we met Willem Sleegers en Marieke de Visscher over effectief altruïsme. Hoe kunnen we het meest goed doen, en waarom moeten we dit doen? Hoe doen we onderzoek naar goede doelen, en wat maakt iets ‘effectief’? Dit en meer in deze podcast!

Één op de vijf vrouwen heeft wel eens pijn bij seks. Hoe komt dat en kunnen we daar iets aan doen? En wat voor andere seksuele problemen zijn er eigenlijk? In deze uitzending gaan Lilian Kingma en Thomas Verhage in gesprek met seksuoloog Hanneke Termeer.

Hoewel we het uitgebreid kunnen hebben over wat dementie is als hersenziekte op neurowetenschappelijk niveau, gaat Emerence Kapteijn in deze uitzending van Radio Swammerdam met twee antropologen in gesprek over de ervaring van dementie. Silke Hoppe en Annelieke Driessen nemen ons mee in hun etnografische en kwalitatieve onderzoek naar hoe waarden, subjectiviteit en kennis vorm krijgen in zorgpraktijken. Wat vragen wij van mantelzorgers als zij jarenlang zorg dragen voor hun dementerende partner, vader of moeder? Wat zijn de waardevolle momenten in de ziektebeleving en wat zeggen zij over hoe wij de zorg inrichten? Hoe verhouden wij ons tegenover ons verleden, heden en onze toekomst, als wij ons voorstellen dat we later wellicht met dementie te maken krijgen? Dat en meer in deze uitzending over het radicaal vergeten. Deelnemen aan het Dementia Letter Project kan nog steeds, via anneliekedriessen.com.

In deze uitzending duiken Pelle Yntema en Emerence Kapteijn samen met hoogleraar coördinatiedynamica Peter Beek en fanatiek sporter en trainer Emiel Heuver in de wereld van het zwemmen. Op welke manier verhouden sportprestaties zich tot het element water? Heeft “watergevoel” bijvoorbeeld invloed op sportprestaties? Hoe belangrijk is dat voor bewegingswetenschappers? En is er iets als een perfecte slag of een perfect bommetje? Dat alles en meer, in deze aflevering over de kunst van het zwemmen.

Economische groei is vaak de belangrijkste indicator voor het maken van beleid, terwijl dat er niet per se voor zorgt dat we ook gelukkig worden. Bij een welzijnseconomie wordt er ook naar andere indicatoren gekeken zoals natuur, gelijkheid of huisvesting. De welzijnseconomie kent op die manier waarde toe aan dingen die niet in geld uit te drukken zijn. Zo kunnen we de samenleving gelijker en duurzamer maken. Klinkt veel belovend, maar werkt het ook echt? In deze uitzending gaan Lilian Kingma en Pelle Yntema in gesprek met econoom dr. Nicky Pouw over de welzijnseconomie.

Eten is een gigantisch deel van ons leven, het is overal om ons heen. De verleiding om ongezond te eten is ontzettend groot, ook al weten we dat het niet goed voor ons is. In deze uitzending gaan Thomas Verhage en Pelle Yntema in gesprek met voedingswetenschapper professor dr. Jaap Seidell over wat gezond eten precies inhoud en waarom er zo veel diëten en boeken over voeding zijn.

In deze aflevering van Radio Swammerdam spreken redacteuren Bart Verplanke en Pelle IJntema met Nienke Boesveldt, onderzoekster in het veld van dakloosheid aan de Universiteit van Amsterdam. We hebben het over beleidsvoering tegen dakloosheid, de verschillen tussen landen en hoe mensen dakloos worden.

In deze aflevering van Radio Swammerdam spreekt redacteur Pelle Yntema documentairemaakster Yanna Hoek over de documentaire Holy Shit; een documentaire gemaakt in samenwerking met Fides Lapidaire en Jeppe van Pruissen, over de potentie van onze poep en plas voor het voeden van onze bodem. Ook te gast is filosoof Lisa Doeland over haar promotie-onderzoek naar onze omgang met afval; niet als circulaire grondstof maar als de olifant in de kamer die ons dwingt een andere relatie met onze leefomgeving om te gaan.

Zelf een screening van de documentaire Holy Shit organiseren? bekijk de mogelijkheden op: www.broodjepoep.com/holyshit.

In deze uitzending gaan Emerence Kapteijn en Thomas Verhage in gesprek met assistent professor Culturele Musicologie Oliver Seibt over het muziekgenre city pop. Dankzij het algoritme van YouTube-aanbevelingen en tegenwoordig ook TikTok-memes, heeft dit Japanse muziekgenre online een cultstatus verkregen. Oliver licht deze uitzending de historische en socio-economische context van city pop toe.

De gast van dit fragment, Oliver Seibt, gaf in de uitzending zijn eerste interview in het Nederlands en dit was voor hem een grote uitdaging. In bovenstaande aflevering heeft hij daarom, naast een aantal taalkundige fouten, ook een aantal inhoudelijke fouten gemaakt. Hieronder staat dus een korte rectificatie door Seibt zelf opgesteld:

1. De toespraak was van Ôtaki Eiichi en niet van Ônuki Eiichi zoals ik herhaaldelijk ten onrechte heb gezegd. Ônuki Taeko was de zangeres van de band Sugar Babe, die Ôtaki Eiichi produceerde nadat Happy End uit elkaar ging.
2. Het album “First Light”, dat in 1981 door de Yomiuri Shinbun als “haisensu-na shitii poppu” (“stijlvolle city pop”) werd beschreven, is niet van Matsushita Matsuko, maar van Matsushita Makoto. Ik weet niet precies waarom ik deze voornaam-mix-up kreeg die de mannelijke muzikant in een vrouwelijke muzikant veranderde. Misschien brachten de eerste twee lettergrepen van zijn achternaam me onbewust naar de city pop-zangeres Mawatari Matsuko. (Een city pop playlist, waarin ook deze artiest vertegenwoordigd is, vindt je hier open.spotify.com/playlist/5ZEY1gt…0fb2c4f0a0994050)
3. De term “J-Pop” werd niet in 1986 bedacht, maar pas in 1988 door het Tokyo-radiostation J-Wave, dat pas in dat jaar werd opgericht.

In deze uitzendingen gaan Bart Verplanke en Tanne van der Wal in gesprek met Prof. Dr. Niels Bosma en Fun Forest directeur David Balhuizen over sociaal ondernemen. Wat maakt een onderneming sociaal? Wat is impact en hoe meet je het? In deze uitzendingen antwoorden op die vragen en meer!