2018 — 2019

Krankzinnigheid in de vroegmoderne tijd en VR als behandel tool voor psychische stoornissen

Klopt het beeld dat dorpsgekken vroeger op water en droog brood werden weggestopt in de isolatiecel van het dolhuis? En kun je met behulp van een virtual reality bril van je hoogtevrees afkomen?

In deze aflevering over ‘Gekte’ spreekt Lianne Hooijmans met Martje aan de Kerk over krankzinnigheid in de vroegmoderne tijd, en met Tara donker over het gebruik van Virtual Reality in de behandeling van psychische stoornissen.

Dossier: Verborgen verhalen

Drugs

Microdosing, wellness paradox en yogasnuivers: hoe staat het met het drugsgebruik in Nederland? Nash en Josta spreken met de directeur van Mainline, Machteld Bosz, en historicus Stephen Snelders. Met een column van Soesja.

Dossier: Verborgen verhalen

Waterkwaliteit

We vechten er al eeuwen tegen, maar hoe is het nu eigenlijk gesteld met de kwaliteit van ons oppervlaktewater en hoe kan het beter? Binnen deze uitzending gaan Henok Tesfai en Aafke Kok hierover in gesprek met Milo de Baat. Milo is promovendus bij de Universiteit van Amsterdam en doet onderzoek naar de verbetering van waterkwaliteitsmeting, Hoe testen we de kwaliteit van oppervlaktewater? en welke politieke en maatschappelijke beweegredenen zitten hier achter? Binnen deze uitzending wordt antwoord gegeven op deze vragen. Sicco de Knecht brengt een kritische noot in door te stellen dat we wetenschappers eens wat vaker naar hun mening zouden moeten vragen. Want ja.. wetenschappers zijn eigenlijk ook net mensen.. een diverse uitzending waar je veel van kan leren, luisteren dus!

Dossier: Verborgen verhalen

Humor

Moppen tappen tijdens de Engelse reformatie, grappige katten en destructieve humor: in deze vrolijke uitzending hebben Josta Bosma en Emma van Veenen het over de wetenschap achter humor. Te gast zijn Lieke Stelling en Sibe Doosje. De column is van Soesja van Wijgerden.

Dossier: Verborgen verhalen

Indonesië 1945-1950

Historicus Remco Raben werkt mee aan het onderzoeksproject ‘Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië, 1945-1950’, dat gericht is op het in kaart brengen van geweld door Nederlandse militairen in Indonesië. Thomas en Emma spreken met hem over dit onderzoek, de politieke lading ervan en de moeilijkheid om daar als wetenschapper mee om te gaan.

Dossier: 2018 — 2019, Verborgen verhalen

Hooikoorts

‘April is the cruellest month’ dichtte T.S. Eliot. Dat had misschien te maken met de Eerste Wereldoorlog en de verscheurde psyche van de moderne mens (wie zal het zeggen?), maar in deze uitzending verkennen we een prozaïscher aspect van de wreedheid van het voorjaar: hooikoorts. Aafke praat over kelen, pollen en neuzen met Bas van Geel, universitair hoofddocent paleo-ecologie, en Wytske Fokkens, hoogleraar keel-, neus- en oorheelkunde.

Dossier: 2018 — 2019, Los

Invloed van de Media

Wat is de invloed van de media op de publieke opinie? En wat zijn de afwegingen die een journalist maakt? Deze uitzending spreken Geertje Tijsma en Bauke Kok over de invloed van de media op de samenleving. Alyt Damstra (UvA) doet in haar promotie onderzoek naar de invloed van economisch nieuws op de publieke opinie. Daarnaast kijkt ze ook naar hoe de relatie is tussen politieke partijen als de PVV en de FVD en de media. Sicco de Knecht, hoofdredacteur van Science guide, is ook te gast. Hij sprak over de rol van journalisten en welke afwegingen er in de journalistiek worden gemaakt.

Dossier: 2018 — 2019, Los

Radio in oorlogstijd: Radio Oranje


Onze 5 mei uitzending staat geheel in het teken van radio in oorlogstijd. Bauke Kok spreekt met hoogleraar Geschiedenis van Radio en Televisie Huub Wijfjes over Radio Oranje aan de hand van verschillende fragmenten van Radio Oranje, radiocabaret en propagandaliederen.

Dossier: 2018 — 2019, Specials

Feiten

Wat is de definitie van het begrip “feit” eigenlijk? Emma van Veenen sprak hierover met Sjang ten Hagen. In zijn promotieonderzoek aan de UvA kijkt hij onder andere naar hoe de definitie van het begrip “feit” vanaf de 19e eeuw veranderd is. Ook te gast is Chunglin Kwa, docent Science and Technology Studies aan de UvA en schrijver van het boek: Wat is Waarheid? Aafke Kok geeft in haar column een advies aan wetenschappers over het factchecken van haar artikelen.

Dossier: 2018 — 2019, Los

Tijd en veroudering

Vandaag spraken Aafke Kok en Bauke Kok (zo ver we weten geen familie) met Carel Meskers (Amsterdam UMC) en theoretisch natuurkundige Marcel Vonk (UvA) over tijd en veroudering. Marcel Vonk bespreekt de rol van tijd in kwantummechanica en de relativiteitstheorie en waarom je die, door het gebruikte concept van tijd, niet allebei tegelijkertijd kan gebruiken. Onderzoeker Carel Meskers legt uit waarom het wel belangrijk is om ouderdom als ziekte te zien. Daarnaast vertelt hij dat het ook bij stadsplanning belangrijk is om na te denken over een uitdaging voor de spieren. De column van Anna-Luna Post gaat over de verjaardag van Galileo Galilei.

Dossier: 2018 — 2019

Gesimuleerde emoties & depressie in de literatuur – Bloed, zweet en data III

Josta Bosma en Thomas Batelaan spreken met Casper Hesp (UvA) en Anne-Fleur van der Meer (Radboud MC en VU) over het brein en depressie.  Sociale neurowetenschapper Casper Hesp vertelt over zijn promotieonderzoek “the origin of social life”, en over hoe hij probeert om emoties te simuleren in statistische modellen net als doel om ooit een sociale kunstmatige intelligentie. Literatuurwetenschapper Anne-Fleur van der Meer spreekt over haar proefschrift Ladders naar het licht. Waarin ze onderzoekt hoe depressie wordt onderzocht en beschreven wordt in autobiografische literatuur. En wat de rol is van dit soort teksten in de samenleving. In haar column stelt Tessa Sparreboom een behandelplan op voor de psychologie.

Dossier: Bloed, Zweet en Data

Taal En Politiek

In deze uitzending praten Aafke Kok en Josta Bosma met communicatiewetenschapper Bert Bakker over verschillen in taalgebruik van linkse of meer rechtse politici én krijgen we een spoedcursus speech schrijven van docent retorica Thomas van Neerbos. Dé uitzending als je iets wil leren over Taal en de Politiek.

Dossier: 2018 — 2019, Verborgen verhalen

Donkere Materie Deel 2 – Verborgen Verhalen

Het vervolg van de aflevering ‘Donkere Materie’ van 20 januari 2019. Geertje Tijsma en Bauke Kok spreken samen met Jaco de Swart en columnist Sicco de Knecht over de ontwikkeling in het onderzoek naar donkere materie. Jaco de Swart is promovendus aan de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica aan de UvA en gespecialiseerd in de geschiedenis en de filosofie van donkere materie. Sicco de Knecht stelt in zijn column de vraag of we wel naar het begin en het eind moeten kijken.

Dossier: Verborgen verhalen

Taalverwerving en neuroficatie – Onderwijs V

Hoe leert een kind een taal spreken? Bauke en Josta spreken promovendus taalwetenschap Sybren Spit over zijn onderzoek naar taalverwerving bij jonge kinderen. Machiel Keestra, een van onze vaste columnisten, krijgt deze aflevering een keer de spotlight: Bauke vraagt hem over zijn onderzoek naar interdisciplinariteit aan de University of Pittsburg. Hoe beïnvloedt de opkomst van de neurologie andere wetenschappen eigenlijk?

Dossier: Onderwijs

De Natuur Nabouwen – Denken met Computers IV

Aafke Kok en Geertje Tijsma hebben computationeel bioloog Jaap Kaandorp (UvA) en Pieter Rein ten Wolde (AMOLF) te gast. Ze spreken over een zwerm robotjes, het Turingpatroon, en het bouwen van een kunstmatige cel. De column van Anna-Luna Post gaat over Frankenstein, over het grote verlangen om de natuur te kennen.

Dossier: Denken met computers

Beeldanalyse – Denken met computers III

Cees Snoek en Eef Masson zijn te gast bij Emma van Veenen en Thomas Batelaan, om te praten over beeldanalyse. Wie bekijkt de immense hoeveelheid beeld die beveiligingscamera’s dag in dag uit vastleggen? En de vele meters film in onze filmarchieven? Waarschijnlijk niemand. Cees Snoek bespreekt hoe geautomatiseerde systemen die analyse op zich zouden kunnen nemen, en waarom ze dat op dit moment nog niet kunnen. Eef Masson legt uit hoe de technieken die daarbij komen kijken een rol spelen in de omgang met filmarchieven.

Dossier: Denken met computers

Donkere materie

We weten dat het er is, anders klopt er vanalles niet in het heelal. Maar wat is het dan? We gaan op zoek naar donkere materie, in verre sterrenstelsels en diep onder de grond. Geertje en Corto bespreken het met astrofysicus Jacco Vink en deeltjesfysicus Patrick Decowski. Met een column van Bas Belleman over donkere materie in Shakespeare.

Dossier: Verborgen verhalen

Vondel Versus de VOC

Thomas Batelaan praat met Marrigje Paijmans over koloniale kritiek uit de zeventiende eeuw. Bauke Kok is tweede presentator. Namen als Foucault en Vondel komen aan bod. hoe bekritiseerde zij het kolonialisme in de 17de eeuw? De column van Sicco de Knecht sluit mooi op het onderwerp aan. Sicco bevraagt bepaalde straatnamen; welk verhaal zit er achter? en willen we wel in een straat wonen vernoemd naar omstreden geschiedenis figuren? Een diverse uitzending over een belangrijk onderwerp! luisteren dus!

Dossier: Verborgen verhalen

Beweging waar je niet bij stilstaat – Bloed, Zweet en Data II

Achter de meest simpele bewegingen gaat een wereld van complexiteit schuil. De slag van een professionele roeier kost jaren van training en hoewel robots ons allang inmaken met schaken, zijn we hen nog gemakkelijk de baas als het aankomt op het maken van een wandelingetje. Lotte Lintmeijer en Sjoerd Bruijn, beiden beweginswetenschappers aan de VU, zijn te gast bij Josta en Emma om te praten over de perfecte roeislag en het wonderbaarlijke menselijke vermogen om te lopen zonder om te vallen.

Dossier: Bloed, Zweet en Data

Het computationele brein: psychologische netwerken en vrije energie – Denken met computers II

Als je door de stad fietst, maak je continue beslissingen zonder dat je je hier bewust van bent. Hoe doen we dit en wat is de rol van het brein hierin? Bauke Kok en Corto Blommaert spreken hierover met filosoof en neurowetenschapper Jelle Bruineberg. Met Marie Deserno, psycholoog, bespreken we een nieuwe methode om te kijken naar psychologische stoornissen.

Dossier: Denken met computers