Baas in eigen brein

Baas in eigen brein VI: Plasticiteit & M/V breinen

4 juni 2017

Vanaf een bijzondere locatie door het Pinksterweekend een nieuwe aflevering Swammerdam. En wel over hersenen. Onze nieuwe redacteur Nathalie Jansen spreekt met Annelies Kleinherenbrink, die onlangs promoveerde op haar proefschrift The Politics of Plasticity, over hersenen en het sekseverschil. Hoe beïnvloedt ons brein ons denken over gender? Zijn er verschillen tussen mannen- en vrouwenhersenen? Ontwikkelen hersenen zich het hele leven? Wat kunnen we leren van het gender-perspectief? Annelies legt het ons uit. Ook een column van Bart Heerikhuizen over onderzoek met mannetjes en vrouwtjes ratten. Hij trekt een intrigerende analogie tussen Donald Trump en Annelies Kleinherenbrink. Nieuwsgierig? Luister hieronder de uitzending terug!

Dossier: Baas in eigen brein

Baas in Eigen Brein VI: Mindfullness. autisme, empathie en boeddhisme

9 april 2017

Zijn in het Westen yoga, meditatie, mindfulness van hun spirituele jasje ontdaan? En hoe kan mindfullness autistische jongeren helpen? Vandaag praatten Froukje en Henk met promovenda Anna Ridderinkhof over mindfulness in de gezondheidszorg. Ze is bezig met een onderzoek naar de effecten van mindfulness bij jongeren met autismespectrumstoornissen. Daarbij vertelde ze over mindfullness-oefeningen, empathie en de gunstige effecten van zulke oefening. Anna zoekt nog deelnemers aan haar training en onderzoek bij UvA Minds, dus meld je aan via deze link of mail haar. Ook schoof filosoof Hein van Dongen aan tafel om ons bij te praten over wijsgerige tradities uit het Oosten, en het belang van vergelijkende filosofie. Hij is verbonden aan de stichting Filosofie Oost-West en schreef een boek over de filosoof Henri Bergson. Onze vaste columniste en geurwetenschapper Caro Verbeek droeg een column voor over aandachtig kunst kijken én ruiken – daarvoor kan je ook nog eens naar de geurtentoonstelling Aromatic Art in de VU.

Dossier: Baas in eigen brein

Baas in eigen brein V: De ene depressie is de andere niet

5 februari 2017

Deze aflevering van Radio Swammerdam gaat over een veelvoorkomende ziekte. Een ziekte die volgens het Ministerie van Volksgezondheid reden nummer 1 is voor ziekteverzuim. Depressie. Aan tafel zaten onderzoekers Femke Lamers, van het NESDA, de onderzoeksgroep bij de VU voor Depressie en Angst. Lamers onderzocht de verschillende vormen van depressie. En naast haar zat Eva Verbeek, vers gepromoveerd aan de VU op haar onderzoek naar de genetische achtergrond van depressie. In de column vertelde Gemma Venhuizen over haar eigen ervaringen met depressie, en het effect van licht op onze stemming. 

Presentatie was vandaag in handen van Henk Ruigrok van de Werven en Marie Beth van Egmond.

Dossier: Baas in eigen brein

Baas in eigen brein IV: Falen in de prestatiemaatschappij

8 januari 2017

Na een korte kerstonderbreking zijn we weer terug met een uitzending Radio Swammerdam.
We spraken over maatschappelijk falen in de huidige prestatiesamenleving. Toepasselijk bij het onderwerp begon de aflevering niet geheel vlekkeloos door een kleine misser bij de techniek. Aan tafel zat socioloog Judith Elshout, zij promoveerde met een onderzoek naar behoud van zelfrespect in een veeleisende samenleving en naar werklozen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt in activeringsprojecten. Ook zat HvA onderzoeker Sebastian Abdallah aan tafel om over de praktijk en succeservaringen bij jongeren met een achterstand te praten.

Verder een vlammende column van Heidi Dorudi met de titel ‘Work is overrated’

Nieuwsgierig? Luister de uitzending nu terug of abonneer je via iTunes of Stitcher op onze podcast.

 

Dossier: Baas in eigen brein

Baas in Eigen Brein III: Ooit een normaal mens ontmoet? De geschiedenis van de antipsychiatrie.

11 december 2016

Bedplassen, waanbeelden over octopussen en haat jegens ouders; de antipsychiatrie pleitte er in de jaren 60 en 70 voor dat psychiatrisch patienten hun klachten meer moesten omarmen dan zich vol te laten stoppen met medicijnen. De naamgever van het dossier Baas in eigen brein, Gemma Blok, was te gast bij Radio Swammerdam. Zij schreef haar proefschrift over de antipsychiatrie tussen 1965-1985 in Nederland.

Henk en Mirjam spraken met Gemma over hervormingen in de psychiatrie in de jaren zestig en zeventig. Wat houdt die antipsychiatrie precies in? En wat is ervan over gebleven?  Verder spraken zij over de gekkenkrant, shocktherapie en gezinstherapie.

Verder maakte Misha en Henk een reportage bij centrum de Brouwerij, een instelling die anno 2016 de GGZ wil hervormen. Luisteren dus!

Dossier: Baas in eigen brein

Baas in Eigen Brein II – Gewoontes en verslavingen

30 oktober 2016

Verslavingen en gewoontes we hebben ze allemaal. Maar wat gebeurt er in je hersenen als je een bepaalde gewoonte hebt? En waarom kun je er soms zo moeilijk vanaf komen? Marie Beth en Henk spraken hierover met twee hersenonderzoeksters. Sanne de Wit (UvA) doet onderzoek naar gewoontes in het door haar opgerichte Habit Lab en zoekt daar antwoord op vragen zoals waar onze gewoontes vandaan komen en hoe we ze kunnen afleren of aanleren. Ook spraken ze met Anneke Goudriaan, neuropsycholoog en hoogleraar van het AMC. Zij onderzoekt verslavingen en vertelde over de neurologische achtergrond van verslavingen en hoe deze kunnen worden. Misha probeerde ondertussen in het Habit Lab slechte gewoontes af te leren en Sicco las een column voor over eetverslaving.

Presentatoren: Marie Beth van Egmond en Henk Ruigrok van der Werven
Gasten: Sanne de Wit en Anneke Goudriaan
Column: Sicco de Knecht
Reportage: Misha Melita
Techniek: Luuc Brans

Dossier: Baas in eigen brein

Baas in eigen brein I: Placebo-ervaringen en porno kijken op Lowlands

9 oktober 2016

Wat hebben porno en spirituele ervaringen met elkaar te maken? Voordat je fantasie op hol slaat: ze werden dit jaar beiden onderzocht op LowLands!

David Maij (UvA) deed onder de LowLandsgangers onderzoek naar oud-of-body-ervaringen met de zogenaamde God-Helm en Jolien Arendsen (VU) onderzocht het pornokijkgedrag van de feestbeesten.

Marie Beth en Misha spraken hen bij ons aan tafel in de OBA in het kader van het dossier Baas in Eigen Brein.

Ook plaatst onze vaste columnist en promovendus in de neurowetenschappen Sicco de Knecht weer een kritische noot bij ontwikkelingen in de academische wereld.

Dossier: Baas in eigen brein